Stichting Winterswijkse Synagoge
Een synagoge, een mikwe, een begraafplaats, een schooltje, een woning voor de leraar: aan de Spoorstraat wordt op een unieke manier het Joodse verhaal van Winterswijk zichtbaar
5 november 15 uur in de synagoge in kader herdenking Kristallnacht
De synagoge van Winterswijk leent zich ook goed voor een muzikale voorstelling. Op zondagmiddag 5 november is het podium voor twee musici en hun vertolking van de liederen van Bertolt Brecht. Voorafgaand aan de Brechtliederen wordt het verhaal verteld van vluchtelingen uit die tijd.
Met Brecht duiken we in de jaren dertig van de vorige eeuw. In zijn liederen werd de spot gedreven met de economische omstandigheden, met bazen en knechten, met uitbuiting en klassenstrijd. In zijn nummers, op muziek gezet door Kurt Weill en Hanns Eisler, wordt de rol van de vrouw uitgelicht en er worden odes aan haar gebracht.
Van deze bijzondere nummers heeft Allard van Lenthe een Nederlandse vertaling gemaakt. De nummers worden in een eigen stijl vertolkt door Hanneke Evink en Juul Beerda. Hanneke Evink is een ervaren zangeres met een breed repertoire. Zij maakte onder meer naam met haar vertolking van de Mauthausenliederen, waarvan de teksten in het concentratiekamp zijn geschreven. Juul Beerda is accordeonist en pianist die op honderden optredens kan terugkijken. Daarnaast is hij actief als tekstschrijver en in theaterproducties.
De muzikale middag in de synagoge van Winterswijk staat in het teken van de Kristallnacht. In de nacht van 9 op 10 november 1938 werden in heel Duitsland joden, hun bezittingen en hun synagoges aangevallen. Er werden 1400 synagogen in brand gestoken en gesloopt, 7500 winkels en bedrijven van joden vernield. In die nacht en de dagen erna werden 400 Duitse joden vermoord. De naam Kristallnacht verwijst naar het vele glaswerk dat tijdens die aanvallen werd vernield.
Na die directe aanval op de joodse inwoners probeerden duizenden van hen Duitsland te ontvluchten. Die vluchtelingen kwamen ook bij Winterswijk de grens over. In veel gevallen werden ze teruggestuurd. Plaatselijk was een lokaal comité actief bij de opvang van de vluchtelingen die wel werden toegelaten. Mirjam Schwarz vertelt voorafgaand aan de Brechtliederen het verhaal over die vluchtelingen in Winterswijk, in het bijzonder over éeen van hen.
De muzikale middag wordt zondag 5 november om 15 uur gehouden in de synagoge aan de Spoorstraat in Winterswijk. De toegang kost €12,50. Toegangskaarten zijn vooraf te koop bij boekhandel Kramer (Wooldstraat) of te reserveren en te betalen via info@synagogewinterswijk.nl.
Onderzoeksjournalist David de Jong in gesprek met Fons Catau
19 november 15 uur
Hoe Duitse families hun rijkdom vergaarden in de nazi-tijd
Het zijn bekende namen: BMW, Dr. Oetker, Volkswagen. De eigenaren behoren tot de rijkste inwoners van Duitsland. Minder bekend is dat het bijbehorende familiekapitaal voor een belangrijk deel is verworven in de naziperiode. De Nederlandse journalist David de Jong legde hun verhaal bloot in zijn boek ‘Nazimiljardairs’. Hij vertelt daarover op zondag 19 november in de synagoge van Winterswijk.
Fons Catau gaat in gesprek met David de Jong, over een waanzinnig verhaal, waarin de
hoofdrolspelers zijn de families Quandt, Flick, Porsche, Fink, Piëch, Oetker. In de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw leverden hun fabrieken van puddingpoeder tot munitie aan de nationaalsocialistische machthebbers. In hun fabrieken werden op grote schaal dwangarbeiders aan het werk gezet.
Joodse bedrijven werden geariseerd, in beslag genomen. De eigenaren sloegen op de vlucht of kwamen in werk- of vernietigingskampen terecht. Na de oorlog werd een aantal misdadige industriëlen gearresteerd, maar kwam ook weer vlot vrij. In de naoorlogse periode keerden ze terug naar hun bedrijven, kastelen en landhuizen. Ze gingen weer aan het werk en deden opnieuw goede zaken.
Deze families behoren in de 21ste eeuw nog steeds tot de machtigste ondernemers van Duitsland. Hun namen zijn in het buitenland nauwelijks bekend, de producten van hun talloze fabrieken des te meer. Wat vertellen ze zelf over de manier waarop hun vaders en grootvaders hun geld hebben verdiend? Hoe hebben die ondernemers zich gedragen in nazi-Duitsland? In ‘Nazimiljardairs’ beschrijft De Jong hoe deze Duitsers zich hebben verrijkt en medeplichtig waren aan de wreedheden van het ‘Derde Rijk’.
Onderzoeksjournalist David de Jong werkte onder meer in Amsterdam en New York. Voor het onderzoek naar de nazimiljardairs woonde hij enkele jaren in Berlijn. In zijn boek over de nazi-achtergrond van Duitse ondernemersfamilies schetst hij een onthutsend verhaal over oorlogsmisdaden, medeplichtigheid, zakelijke intriges en doofpotaffaires.
David de Jong zondag 19 november om 15 uur in de synagoge van Winterswijk zijn verhaal over de nazimiljardairs. De toegang kost €12,50, kaarten zijn vooraf te koop bij boekhandel Kramer en te reserveren en betalen via info@synagogewinterswijk.nl.
'Een blik op het verleden'
De permanente tentoonstelling 'Een blik op het verleden is een tentoonstelling met foto's en andere herinneringen uit het rijke joodse verleden van Winterswijk.
​
Beschrijf uw afbeelding.
Beschrijf uw afbeelding.
Beschrijf uw afbeelding.