Open Joodse Huizen Winterswijk 2020
Open Joodse Huizen/Huizen van Verzet – Winterswijk 2020
Op zondag 3 mei organiseert de Werkgroep ‘Leren van de oorlog’ i.s.m. de synagoge van Winterswijk en het landelijke Joods Cultureel Kwartier voor de vierde maal in Winterswijk de z.g. Open Joodse Huizen/Huizen van Verzet.
Winterswijk kent nog heel wat huizen die voor de Tweede Wereldoorlog Joods bewoond waren. De huidige bewoners van die huizen stellen op 3 mei a.s. hun huizen open voor bezoekers die komen luisteren naar het verhaal van en over die Joodse bewoners. Per huis is er, meestal, op drie tijdstippen de gelegenheid om plaats te nemen in een kring van luisteraars, daar stil te staan bij de namen van hen die werden weggevoerd en vermoord, het verhaal van hun leven aan te horen, daar vragen over te stellen en met elkaar in gesprek te gaan. Dat duurt ongeveer 3 kwartier, zodat er de gelegenheid is om goed op tijd naar een volgende locatie te gaan.
Op de volgende adressen bent u van harte welkom!
1. Herman Menco
Gebouw oude HBS ‘Driemark’ – Zonnebrink – (grote locatie)
Tijden: 11.45 en 13.00 u.
Verteller: Marian Nijman
De familie Menco woont in 1940 aan het Hilbelinkspad. Herman is dan 15 jaar. Zijn vader, Harri Menco, kent het gevaar van het nazisme en duikt al in 1941 onder. Herman moet als Joodse jongen de HBS in Winterswijk verlaten. Hij duikt onder bij de familie Kruisselbrink in Winterswijk. Zij zorgen voor onderduikadressen in Rotterdam. Helaas worden ze verraden…
2. Echtpaar Mozes Meijer Poppers en Betty Poppers-Prins
Spoorstraat 44
Tijden: 10.30 en 14.15 u.
Verteller: Sjoerd van der Werf
Hij was textielfabrikant, zij arts. De weverij raakten ze kwijt in de bezetting. Door onder te duiken overleefden ze de oorlog, maar daarna was alles anders. Ze verruilden Winterswijk voor Amsterdam, waar Betty in het Wilhelmina Gasthuis ging werken en Mozes als belastingconsulent, maar ook als journalist voor het Nieuw Israëlitisch Weekblad, schrijvend over jodendom en joods nieuws werkzaam was.
3. Firma Windmuller
Misterstraat 74 – vertelling in Rest. Café ‚‘t Spek-ende – (grote locatie)
Tijden: 10.30 en 13.00 u.
Verteller: Mirjam Schwarz, dochter van Betty Windmuller en Salli Schwarz
De familie Windmuller woont boven de kledingzaak en kleermakerij in de Misterstraat 72. In 1941 wordt de zaak onteigend. Schoonzoon Georg Stein probeert nog kleding veilig te stellen bij vrienden en bekenden. Dit wordt gezien en arrestatie van Georg volgt. Een klein deel van de familie duikt onder met hulp van mevr. Kuipers Rietberg.
4. Gezin S.A. Braunhut
Misterstraat3/Vredenseweg 14 – vertelling in de Synagoge Spoorstraat – (grote locatie)(rolstoeltoegankelijk)
Tijden: 10.30 en 13.00 u.
Verteller: Stef Geenen
De Poolse Saul Aron Braunhut kwam voor een opleiding naar Nederland. Hij zou daarna in Palestina gaan wonen om het land op te bouwen. Het liep allemaal anders: hij trouwde met de Holtense Eva Dina Berg. Het echtpaar kreeg 2 zoons. En toen kwam de oorlog.
5. De Joodse Gemeente in de eerste jaren na de oorlog
Synagoge Spoorstraat – (grote locatie) (rolstoeltoegankelijk)
Tijden: 11.45 en 14.15 u.
Verteller: Ada Ilmer
Waar begin je als je nog maar met enkele mensen bent die de verschrikkingen van de Sjoa hebben overleefd? Wat doe je als je huis bewoond wordt door anderen? Wat doe je als je synagoge – huis van ontmoeting, verhalen en gebed – van binnen vernield is?
6. Gezin Jozef (Sjef) Gans
Misterweg 51
Tijden: 11.45 en 14.15 u.
Verteller: Marieke Driever
Het gezin van Sjef (Josef) Gans kreeg eerst uitstel van de gang naar kamp Westerbork. Toen het jongste kind geboren was, moesten ze weg. Hun Nederlandse vlag gaven ze in bewaring bij de buren. Voor betere tijden…
7. Het verhaal van Joseph de Leeuw
Julianastraat 7
Tijden: 11.45 en 13.00 u.
Verteller: Lenie Friedheim-de Leeuw, dochter van Joseph de Leeuw
Joseph de Leeuw werd geboren in Winterswijk, waar hij t/m zijn tienerjaren heeft gewoond bij zijn ouders Marcus Joseph de Leeuw, veehandelaar, en zijn moeder Elisabeth Mesritz.
Na interne opleidingen was Joseph, samen met zijn vrouw, een koosjere brood- en banketbakkerij in Utrecht begonnen, toen hij werd opgeroepen als kok op de Grebbeberg. In de oorlog moest hij op het Maliebaan-station koosjere krentenbollen uitdelen aan hen die vanaf daar op transport werden gesteld.
8. Het verhaal van bakker Weijel – ‘IJs met slagroom’ - Slotbijeenkomst
Synagoge Spoorstraat – (grote locatie)(rolstoeltoegankelijk)
Tijd: 15.30 u.
Verteller: Henk Vis
Accordeon: Marten Akker
Abraham Weijel en zijn vrouw Johanna Dwinger werden in augustus 1930 ingeschreven in het register van de Joodse Gemeente van Winterswijk. Ze hadden een bakkerij in de Meddosestraat. Op 15 mei 1932 werd hun zoon Joseph geboren, op 30 juli 1935 hun zoon Karel. Het gezin verhuisde voor 1940 naar Leeuwarden en overleefde de oorlog in onderduik.
Maar wat heeft dat met ‘IJs met slagroom’ te maken?
Werkgroep ‘Leren van de oorlog’, Synagoge Winterswijk, Joods Cultureel Kwartier